Wat is MS?
Het is een misvatting dat MS een spierziekte is. Multiple Sclerose (MS) is een ziekte van het centrale zenuwstelsel (hersenen en het ruggenmerg). Rondom de zenuwen van en naar het centrale zenuwstelsel zit een beschermlaag: 'myeline', wat ervoor zorgt dat boodschappen vanuit de hersenen snel door de zenuwbanen vervoerd kunnen worden. Bij iemand met MS ontstaan er ontstekingen en uiteindelijk littekens is deze beschermlaag. De verharding die door de littekens ontstaat heet sclerose. Hierdoor komen opdrachten vanuit het centrale zenuwstelsel niet goed aan bij de spieren en organen. Dit kan leiden tot verschillende klachten, zoals uitvalsverschijnselen, krachtverlies, blindheid, extreme vermoeidheid of geheugenproblemen. De klachten bij MS zijn afhankelijke van de plaats in de hersenen waar de beschadiging ontstaat. Daarom zijn de symptomen van MS zeer divers en kunnen per patiënt enorm verschillen.
De eerste ziekteverschijnselen, zoals vermoeidheid, duizeligheid en tintelingen, kunnen ook bij veel andere ziekten voorkomen. Dit is een van de redenen waarom MS niet gemakkelijk te diagnosticeren is in de beginfase. In de meeste gevallen wordt de diagnose MS gesteld bij mensen tussen de 20 en 40 jaar oud. Hoewel de ziekte twee keer zo vaak voorkomt bij vrouwen, treft de ziekte mannen ernstiger.
Met de diagnose MS ontstaat er veel onzekerheid, zowel voor de persoon zelf als voor zijn/haar directe omgeving. Het is dan namelijk onbekend hoe de ziekte zich zal ontwikkelen en per dag kan de situatie anders zijn. Familie en vrienden moeten machteloos toezien hoe hun geliefde achteruitgaat. Dit maakt MS is een zeer ingrijpende ziekte.
Hoe ontstaat MS?
De oorzaak van MS is nog onbekend. Wel is duidelijk dat MS in relatie staat tot een foutieve werking van het afweersysteem. Dit houdt in dat het afweersysteem van het lichaam té goed werkt tegen virussen, bacteriën en infecties, waardoor gezond weefsel – zoals myeline – in het lichaam wordt afgebroken. Ook is bekend dat omgevings- en erfelijke factoren een kans op het krijgen van MS beïnvloeden, maar het is nog niet bekend welke factoren hier precies een rol spelen. Er is waarschijnlijk sprake van een combinatie van vele factoren, die bovendien voor verschillende personen anders kunnen zijn.
Verschillende vormen van MS
MS kan bij verschillende mensen een zeer verschillend beloop hebben. Er zijn drie verschillende vormen van MS te onderscheiden. De meest voorkomende variant is relapsing-remitting MS (RRMS) Ongeveer 85% van de mensen bij wie MS wordt vastgesteld, heeft deze variant. Bij RRMS worden periodes met klachten (in medisch jargon: schubs) afgewisseld met periodes van herstel waarin klachten verminderen of zelfs verdwijnen. Vaak gaat RRMS na verloop van tijd over in secundair progressieve MS. In deze tweede fase is er sprake van geleidelijke achteruitgang treedt er geen tussentijds herstel meer op. Bij ongeveer 15% van de mensen met MS treedt er meteen vanaf het begin verslechtering op zonder tussentijds herstel. Er is dan sprake van primair progressieve MS. Het is nog onbekend waarom RRMS overgaat in progressieve MS. Er bestaat ook nog geen behandeling voor deze progressieve vorm.
MS in Nederland
In Nederland hebben ongeveer 17.000 mensen MS, wereldwijd zijn dat er meer dan 2,5 miljoen. De ziekte komt twee keer zoveel voor bij vrouwen als bij mannen. Per jaar is het aantal nieuwe patiënten 3,5 per 100.000. De ziekte heeft een grote maatschappelijke impact op mensen, aangezien de ziekte chronisch is en mensen met MS hun hele leven vastzitten aan een medicatie traject.
Onderzoek maakt het verschil
De ziekte MS is vooralsnog niet te stoppen, omdat de oorzaak niet bekend is. Onderzoek is de sleutel om MS de wereld uit te helpen. Dankzij onderzoek begrijpen wetenschappers MS is steeds beter, maar er zijn nog genoeg ontbrekende stukjes. De MS-Hersenbank is een voorbeeld van recente onderzoek successen. De MS-Hersenbank verzamelt hersenmateriaal van mensen met en zonder MS die een speciaal donorcodicil hebben getekend. Dit hersenmateriaal wordt beschikbaar gesteld aan MS-onderzoekers en maakt het hen mogelijk om het ziekteproces beter te onderzoeken.
Ook de ontwikkeling van MRI-techniek (magnetic resonance imaging) en de beschikbaarheid van MRI-scans in ziekenhuizen is zeer belangrijk voor onderzoek naar MS. Met behulp van MRI-scans en een neuro-radioloog is het tegenwoordig mogelijk beter de diagnose MS te stellen. Verder heeft onderzoek geleid tot nieuwe inzichten rond cognitieve revalidatie. Vroeger dacht men dat de lichamelijke en ook geestelijke invaliditeit bij MS alleen maar voortschrijdt. Echter, de cognitie ofwel ‘het leer- en denkvermogen’ blijkt mogelijk te revalideren en kan dus wellicht langer (goed) blijven.
